“Dicht bouwen – goed ventileren: dat is het devies voor energie-efficiëntie.”
Ventilatie-expert Annamaria Belleri: Comfortabel binnenklimaat.
Ventilatie is het allerbelangrijkste voor een goede luchtkwaliteit in huis. Frisse lucht voorziet onze stofwisseling namelijk van zuurstof, verdunt geurtjes en vervuilende stoffen en zorgt voor verkoeling. In het interview legt ventilatie-expert Annamaria Belleri daarnaast uit waarom het concept van een behaaglijk binnenklimaat zeer complex is.
De steeds dichter wordende gebouwschil heeft een aanzienlijke invloed op de luchtkwaliteit in huis. Waarom is ventilatie belangrijk?
Goede ventilatie draagt aanzienlijk bij aan de gezondheid en het comfort van gebruikers van een gebouw. Ventilatie is vooral belangrijk om ons van zuurstof te voorzien en om geuren en stoffen zoals de kooldioxide die we uitstoten, te verdunnen. Het is ook een middel om een goede luchtkwaliteit in huis te behouden doordat andere verontreinigende stoffen die in een ruimte vrijkomen verdund en verwijderd worden. Daarbij staat natuurlijk voorop dat je altijd zoveel mogelijk moet voorkomen dat vervuilende stoffen binnenkomen.
Ventilatie kan ook worden gebruikt om het interieur van gebouwen te koelen die volkomen lucht- en warmte-isolerend zijn gebouwd en daardoor sneller opwarmen. Deze energiebesparende mechanische of natuurlijke ventilatie om binnenruimtes te koelen staat bekend als “ventilatiekoeling”.
Waar moet je op letten bij het ventileren?
“Dicht bouwen – goed ventileren” is het devies voor energie-efficiëntie. Dit betekent dat de ventilatie op de juiste manier moet worden geregeld om het energieverbruik te minimaliseren en tegelijkertijd een goed binnenklimaat te garanderen. Daarnaast moet te veel vocht worden voorkomen om ervoor te zorgen dat er geen schimmel ontstaat. Afhankelijk van het ventilatiesysteem en de strategie en de omgeving van het gebouw, moet er met verschillende factoren rekening worden gehouden: Buitengeluid, luchtkwaliteit en luchtvochtigheid van de buitenlucht ...
In de zomer is de buitenlucht vochtig en warm, in de winter koud en droog. Welke rol speelt dit bij de ventilatie? Dit kan worden opgelost door te ventileren wanneer dit qua omstandigheden gunstiger is, bijvoorbeeld ‘s ochtends vroeg in de zomer en ‘s middags in de winter.
Het binnenklimaat hangt af van de juiste verhouding tussen kamertemperatuur en luchtvochtigheid. Wat is een behaaglijk binnenklimaat?
Wat behaaglijk aanvoelt is sterk persoonlijk afhankelijk. Dit is het geval wanneer de gebruikers hun tevredenheid uiten over de omgeving om hen heen. Het concept van behaaglijkheid is gestandaardiseerd in allerlei bouwnormen en er zijn strikte specificaties voor temperatuur en vochtigheid opgenomen in de bouwvoorschriften. In werkelijkheid is de definitie van wat behaaglijk is veel complexer en vereist de betrokkenheid van vele disciplines – van bouwkunde tot psychologie. Er zijn verschillende factoren die beïnvloeden hoe mensen een ruimte ervaren. Deze hangen onder andere samen met klimaatontwikkeling, sociaal begrip, culturele verschillen en sociaal-economische achtergrond. Mensen raken na verloop van tijd gewend aan bepaalde omstandigheden in huis. Er worden bijvoorbeeld steeds meer airconditioningsystemen geïnstalleerd, niet alleen omdat het klimaat opwarmt, maar ook omdat ze een statussymbool zijn geworden. Een andere probleem bij de standaardisatie van behaaglijkheid is dat er tot nu op vier afzonderlijke gebieden werd gekeken naar het binnenklimaat: visueel, thermisch, akoestisch en IAQ (Indoor Air Quality). Deze aspecten werden onafhankelijk van elkaar beoordeeld, terwijl mensen ze in werkelijkheid als één geheel waarnemen. Er werd geen rekening gehouden met andere factoren, zoals het uitzicht vanuit het raam of achtergrondgeluid.
In recent onderzoek wordt rekening gehouden met verschillende criteria om het energiebesparingspotentieel te realiseren. Hieruit is bijvoorbeeld gebleken dat mensen binnentemperaturen buiten het normale bereik verdragen als ze een mooi uitzicht vanuit het raam hebben en in contact staan met de buitenwereld.
Wat is de relatie tussen subjectieve perceptie en een meetbaar gezond binnenklimaat?
De vraag is eerder wat een gezond binnenklimaat is. In fysiologisch onderzoek wordt de invloed van een statisch binnenklimaat op de gezondheid onderzocht. Dan blijkt dat onze stofwisseling trager wordt en zich minder goed kan aanpassen aan verschillende temperatuuromstandigheden als temperatuur en vochtigheid altijd hetzelfde zijn, wat mogelijk kan leiden tot allerlei daarmee verband houdende aandoeningen. Dit kan ook gevaarlijk worden in een veranderend klimaat, waarbij hittegolven naar verwachting vaker en heviger zullen voorkomen. Recente onderzoekstrends richten zich daarom op dynamische omgevingen. Dit zou niet alleen gezondheidswinst opleveren, maar zou ook kunnen leiden tot meer energiebesparing dankzij de dynamische binnenomstandigheden.
Hoe kan een goede luchtkwaliteit worden bereikt, zelfs als de omgeving zwaar vervuild is?
Ongeacht of de bronnen zich buiten bevinden, zijn er (afhankelijk van de concentratie verontreinigende stoffen) verschillende oplossingen zoals filters, luchtzuiveraars of gecontroleerde ventilatie, of natuurlijke ventilatie als de concentraties lager zijn. In tegenstelling tot natuurlijke ventilatiesystemen hebben mechanische systemen meestal luchtfilteropties. Maar natuurlijk moeten er ook op politiek niveau maatregelen worden genomen om de luchtvervuiling terug te dringen, zoals het renoveren van gebouwen, meer elektrisch rijden, het gebruik van de fiets en het verbeteren van het openbaar vervoer om tot duurzame mobiliteit te komen.
De steeds dichter wordende gebouwschil heeft een aanzienlijke invloed op de luchtkwaliteit in huis. Waarom is ventilatie belangrijk?
Goede ventilatie draagt aanzienlijk bij aan de gezondheid en het comfort van gebruikers van een gebouw. Ventilatie is vooral belangrijk om ons van zuurstof te voorzien en om geuren en stoffen zoals de kooldioxide die we uitstoten, te verdunnen. Het is ook een middel om een goede luchtkwaliteit in huis te behouden doordat andere verontreinigende stoffen die in een ruimte vrijkomen verdund en verwijderd worden. Daarbij staat natuurlijk voorop dat je altijd zoveel mogelijk moet voorkomen dat vervuilende stoffen binnenkomen.
Ventilatie kan ook worden gebruikt om het interieur van gebouwen te koelen die volkomen lucht- en warmte-isolerend zijn gebouwd en daardoor sneller opwarmen. Deze energiebesparende mechanische of natuurlijke ventilatie om binnenruimtes te koelen staat bekend als “ventilatiekoeling”.
Waar moet je op letten bij het ventileren?
“Dicht bouwen – goed ventileren” is het devies voor energie-efficiëntie. Dit betekent dat de ventilatie op de juiste manier moet worden geregeld om het energieverbruik te minimaliseren en tegelijkertijd een goed binnenklimaat te garanderen. Daarnaast moet te veel vocht worden voorkomen om ervoor te zorgen dat er geen schimmel ontstaat. Afhankelijk van het ventilatiesysteem en de strategie en de omgeving van het gebouw, moet er met verschillende factoren rekening worden gehouden: Buitengeluid, luchtkwaliteit en luchtvochtigheid van de buitenlucht ...
In de zomer is de buitenlucht vochtig en warm, in de winter koud en droog. Welke rol speelt dit bij de ventilatie? Dit kan worden opgelost door te ventileren wanneer dit qua omstandigheden gunstiger is, bijvoorbeeld ‘s ochtends vroeg in de zomer en ‘s middags in de winter.
Het binnenklimaat hangt af van de juiste verhouding tussen kamertemperatuur en luchtvochtigheid. Wat is een behaaglijk binnenklimaat?
Wat behaaglijk aanvoelt is sterk persoonlijk afhankelijk. Dit is het geval wanneer de gebruikers hun tevredenheid uiten over de omgeving om hen heen. Het concept van behaaglijkheid is gestandaardiseerd in allerlei bouwnormen en er zijn strikte specificaties voor temperatuur en vochtigheid opgenomen in de bouwvoorschriften. In werkelijkheid is de definitie van wat behaaglijk is veel complexer en vereist de betrokkenheid van vele disciplines – van bouwkunde tot psychologie. Er zijn verschillende factoren die beïnvloeden hoe mensen een ruimte ervaren. Deze hangen onder andere samen met klimaatontwikkeling, sociaal begrip, culturele verschillen en sociaal-economische achtergrond. Mensen raken na verloop van tijd gewend aan bepaalde omstandigheden in huis. Er worden bijvoorbeeld steeds meer airconditioningsystemen geïnstalleerd, niet alleen omdat het klimaat opwarmt, maar ook omdat ze een statussymbool zijn geworden. Een andere probleem bij de standaardisatie van behaaglijkheid is dat er tot nu op vier afzonderlijke gebieden werd gekeken naar het binnenklimaat: visueel, thermisch, akoestisch en IAQ (Indoor Air Quality). Deze aspecten werden onafhankelijk van elkaar beoordeeld, terwijl mensen ze in werkelijkheid als één geheel waarnemen. Er werd geen rekening gehouden met andere factoren, zoals het uitzicht vanuit het raam of achtergrondgeluid.
In recent onderzoek wordt rekening gehouden met verschillende criteria om het energiebesparingspotentieel te realiseren. Hieruit is bijvoorbeeld gebleken dat mensen binnentemperaturen buiten het normale bereik verdragen als ze een mooi uitzicht vanuit het raam hebben en in contact staan met de buitenwereld.
Wat is de relatie tussen subjectieve perceptie en een meetbaar gezond binnenklimaat?
De vraag is eerder wat een gezond binnenklimaat is. In fysiologisch onderzoek wordt de invloed van een statisch binnenklimaat op de gezondheid onderzocht. Dan blijkt dat onze stofwisseling trager wordt en zich minder goed kan aanpassen aan verschillende temperatuuromstandigheden als temperatuur en vochtigheid altijd hetzelfde zijn, wat mogelijk kan leiden tot allerlei daarmee verband houdende aandoeningen. Dit kan ook gevaarlijk worden in een veranderend klimaat, waarbij hittegolven naar verwachting vaker en heviger zullen voorkomen. Recente onderzoekstrends richten zich daarom op dynamische omgevingen. Dit zou niet alleen gezondheidswinst opleveren, maar zou ook kunnen leiden tot meer energiebesparing dankzij de dynamische binnenomstandigheden.
Hoe kan een goede luchtkwaliteit worden bereikt, zelfs als de omgeving zwaar vervuild is?
Ongeacht of de bronnen zich buiten bevinden, zijn er (afhankelijk van de concentratie verontreinigende stoffen) verschillende oplossingen zoals filters, luchtzuiveraars of gecontroleerde ventilatie, of natuurlijke ventilatie als de concentraties lager zijn. In tegenstelling tot natuurlijke ventilatiesystemen hebben mechanische systemen meestal luchtfilteropties. Maar natuurlijk moeten er ook op politiek niveau maatregelen worden genomen om de luchtvervuiling terug te dringen, zoals het renoveren van gebouwen, meer elektrisch rijden, het gebruik van de fiets en het verbeteren van het openbaar vervoer om tot duurzame mobiliteit te komen.
Annamaria Belleri is gespecialiseerd in energie- en milieutechnologie. Haar onderzoek aan het Institute for Renewable Energy/Eurac Research in Bolzano richt zich op ventilatieoplossingen en -strategieën voor de effectieve ventilatie van gebouwen met behulp van natuurlijke ventilatie. Sinds 2022 leidt ze het onderzoeksteam voor “Healthy and Comfortable Buildings”.
Gezond binnenklimaat: Om de vochtigheid te reguleren en schimmelaantasting te voorkomen, is regelmatige, op de seizoenen afgestemde ventilatie noodzakelijk.
Nog niet genoeg?
Meer interessante dingen om te lezen vindt U hier.
Gustav Burger over kozijndeuren en toegankelijkheid.